Acta Plantarum
 IPFI   Indice dei nomi delle specie botaniche presenti in Italia 
Acta Fungorum
     Home      Galleria      Forum oggi è Venerdi 19 aprile 2024

 Portale della Flora d'Italia
 
    
Nomenclatura e Caratteristiche
 
 

Ranunculaceae
Aconitum variegatum L.

Riferimenti bibliografici:
Sp. Pl.: 532 (1753)


Entità presente in
Conti F. & al. (2005) An annotated Checklist of the Italian Vascular Flora. Palombi Editori, Roma, 420 pp

Per dettagli vedi la distribuzione regionale.

 
 Impossibile caricare l'immagine

SINONIMI
Aconitum cammarum Jacq.

RIFERIMENTI NEI PRINCIPALI REPERTORI
Checklist 2018, in Bartolucci & al., Galasso & al. e aggiornamenti
Aconitum variegatum L.

"Flora d'Italia", S.Pignatti, 2017-2019
Aconitum variegatum L.
Vol. 1 pg. 804 key 4-421

"An annotated Checklist of the Italian ...", F. Conti & al., 2005
Aconitum variegatum L.
pg. 46 riga 22

"Flora d'Italia", S.Pignatti, 1982
Aconitum variegatum L.
Vol. 1 pg. 286

"Nuova Flora Analitica d'Italia", A.Fiori, 1923
Aconitum variegatum L.
Vol. 1 pg. 687

NOMI ITALIANI
Aconito screziato


ETIMOLOGIA
Aconitum: [Ranunculaceae] antico nome latino in Virgilio et al. dal greco ἀκόνιτον acóniton usato da Teofrasto e Nicandro per l’aconito velenoso. L’etimologia del nome greco è molto controversa: secondo Gledhill deriverebbe dal nome di una collina nel Ponto; per altri da Acona, villaggio della Bitinia dove la pianta era diffusa; un’altra teoria lo fa derivare da ἀκόντιον acóntion dardo o giavellotto, la cui punta veniva avvelenata con l'estratto dalla pianta e altre ancora che paiono fantasiose e prive di fondamento
variegatum: (Acalypha, Achyrodes aureum var., Acianthera/ Lepanthes/ Pabstiella/ Pleurothallis/ Specklinia, Aconitum/ Delphinium nome ill., Acontias, Acranthera, Acrospira laurentii var., Adhatoda/ Justicia nome ill., Adiantum aethiopicum f., Aechmea calyculata var., Aechmea caudata var., Aegopodium podagraria var., Agapanthus, Agapetes/ Ceratostema/ Thibaudia/ Vaccinium, Agave/ Manfreda/ Polianthes, Agave angustifolia var., Agropyron, Aira nome ill., Alaternus, Albuca, Allium, Allium victorialis f., Alocasia, Alocasia macrorrhizos var./ A. indica var., Aloë nome ill., Alopecurus, Alpinia kumatahe var., Alstroemeria, Amesia latifolia f., Amphorkis/ Amphorchis, Anacamptis morio f./ Orchis morio f., Ananas comosus var., Anchusa/ Anchusella/ Lycopsis, Andersonia, Andropterum, Androrchis provincialis var./ Orchis provincialis var., Anthericum, Anthurium, Anthyllis, Aphelandra, Apium petroselinum var., Aquilegia, Araucaria imbricata var., Araujia/ Morrenia/ Oxypetalum, Argostemma, Arisaema monophyllum f., Arisaema prazeri var., Arisaema robustum f., Arundinaria fortunei var./ A. variabilis var./ Bambusa fortunei var., Arundinaria simonii var./ Bambusa simonii var., Arundinella hirta f., Asarum/ A. sonunsanense f./ Heterotropa, Asclepias/ Biventraria, Aspalathus/ Achyronia, Aspasia/ Odontoglossum, Aspidistra/ Plectogyne, Astragalus, Athyriopsis japonica var., Aucuba chinensis var., Aurantium x, Ballota nigra var., Bambusa glaucescens f., Batidophaca, Bauhinia/ Perlebia/ Phanera, Begonia, Bellardiochloa/ Poa, Beloperone, Biota, Biscutella, Boesenbergia, Bromelia serra var., Bromus/ Bromopsis/ Zerna, Bryonia, Bucetum elatius var., Bulbophyllum/ Phyllorkis, Buxus, Caladenia/ Petalochilus, Caladenia, Caladium, Calamagrostis, Calamagrostis epigejos var., Calanthe, Camassia scilloides f., Canna/ C. indica var., Carex, Carex lyngbyei var./ C. cryptocarpa var./ C. filipendula var., Carex okamotoi f., Carex oshimensis f., Carex siderosticta var., Castanopsis cuspidata f./ Quercus cuspidata var., Catabrosella/ Aira/ Catabrosa/ Colpodium, Catalpa bignonioides var., Cattleya intermedia var., Cedrus atlantica var., Cedrus deodara var., Celtis australis f., Centaurea, Ceropegia/ Stapelia nome ill., Chamaecyparis, Chamaeranthemum beyrichii var., Chenopodium, Chimonobambusa marmorea var., Cirsium, Citrullus, Citrullus lanatus var.. Clinanthus/ Chrysiphiala/ Coburgia/ Pancratium/ Stenomesson, Clinopodium, Chlorophytum subpetiolatum f., Cochliostema jacobianum var., Codiaeum/ Croton/ Crozophyla/ Oxydectes/ Phyllaurea, Coffea arabica var., Colchicum, Colobogynium/ Schismatoglottis nome ill., Combesia muscosa var., Comparettia/ Scelochilus, Conanthera, Convallaria majalis var., Convolvulus, Cornus alternifolia var., Cornus circinata f., Cornus controversa var./ C. brachypoda var./ C. macrophylla var., Corylus avellana var., Corymbia/ C. citriodora subsp./ Eucalyptus, Crocus, Crotalaria, Cryptomeria, Cucubalus, Cucurbita, Cupressus thyoides var., Curio articulatus f. variegatus, Cyanus, Cyclamen, Cyclopogon/ Beadlea/ Spiranthes, Cynorkis, Cyperus, Cypripedium, Cystorchis/ Hetaeria, Dactylis glomerata var., Dalea, Daphniphyllum macropodum var., Delphinium, Deparia japonica var., Deschampsia cespitosa var., Deyeuxia, Dianella tasmanica var., Dianthus, Dichorisandra, Dichrophyllum, Dieffenbachia, Diospyros, Dipodium, Disporum sessile f., Disporum smilacinum var., Dorstenia, Dorstenia urceolata var., Dracocephalum, Drosera, Drymonia, Dudleya/ Hasseanthus/ Sedum, Duranta plumieri f./ D. repens var., Duranta serratifolia var., Dyschoriste humilis f., Echinocereus engelmannii var./ Cereus engelmannii var., Echites, Elaeagnus pungens var., Elatostema, Eleocharis/ Baeothryon/ Scirpus, Eleutherococcus sieboldianus f./ Aralia pentaphylla var., Encholirium roseum var., Epacris impressa var., Epidendrum nome ill./ Hormidium, Epipactis helleborine f./ E. latifolia f., Epipactis purpurata f., Equisetum/ Hippochaete, Eragrostis, Eranthemum, Erigeron/ Conyza, Erythranthe/ E. lutea var., Erythrina, Eumorpha, Eupatorium, Euphorbia, Fagus castanea var., Fagus sylvatica var., Ferolia, Ficus, Ficus elastica var., Ficus rubiginosa var., Fraxinus excelsior var., Funkia, Gaertnera calycina var., Galeopsis, Gendarussa variegata, Gentiana/ Ciminalis, Geraniospermum, Gilia inconspicua var., Gladiolus, Gnidia, Goeppertia/ Calathea/ Phrynium/ Phyllodes, Gomphostemma strobilinum var., Gonialoe/ Aloe/ Tulista, Guadua, Guzmania, Guzmania monostachia var./ G. tricolor var., Guzmania rhonhofiana f., Gymnostachyum, Habenaria, Haworthia/ H. chloracantha subsp., Hedera arborea var., Hedera canariensis f./ Hedera algeriensis var., Hedera colchica var., Hedera grandifolia var., Hedera japonica var., Hedera maderensis var., Hedysarum, Helichrysum, Heliconia, Helianthemum, Hemerocallis fulva var./ H. disticha f., Hepatica acutiloba var., Hippeastrum/ Amaryllis, Houttuynia cordata var., Hoya, Hypochaeris/ Achyrophorus/ Apargia/ Hieracium/ Leontodon, Illicium, Iris, Isoglossa, Isolepis, Ixia, Ixora, Ixoria salicifolia var., Jasminum nudiflorum var., Jatropha/ Adenoropium, Juncus, Juniperus chinensis var., Juniperus virginiana var., Justicia, Kalopanax septemlobus f., Koniga, Lachenalia, Lantana, Lanugia, Lasiagrostis, Lathyrus/ Orobus, Lemurosycios/ Luffa, Lepidagathis, Lespedeza/ L. juncea var., Ligustrum vulgare var., Lilium candidum var., Limodorum, Linaria, Liriodendron tulipifera var., Liriope muscari f., Listera cordata f., Listera smallii f., Lonicera, Lupinus, Lysimachia quadrifolia var., Madaractis, Madaria, Malaxis unifolia f., Maranta, Maranta arundinacea var., Mascarenhasia, Meibomia, Melaleuca, Melampyrum, Mentha x, Mentha gentilis f./ M. elliptica var./ M. grata var., Mentha × rotundifolia var., Mercurialis annua var., Mesadenella, Mibora minima var., Milium effusum var., Mimulus, Miscanthus sinensis var., Molinia caerulea var., Monotropa uniflora var., Musa velutina subsp., Myrtus, Neoglaziovia/ Agallostachys/ Billbergia/ Bromelia, Neottianthe cucullata f., Nopalea brittonii var., Nuphar/ Nymphaea/ N. advena var./ Nymphozanthus, Oenothera speciosa f., Olea, Ononis/ Anonis/ Bugranopsis, Opuntia monacantha var., Orchis/ O. tridentata var., Orbea/ Stapelia/ Stisseria, Orobanche/ Catodiacrum, Orthophytum disjunctum var., Orychophragmus violaceus var., Paederota, Palicourea/ Psychotria, Pandanus, Panicum laxum var., Papaver, Parosela, Paspalum, Passiflora, Pedicularis, Pelargonium x/ Campylia/ Geranium x, Peperomia/ Artanthe/ Schilleria, Petroselinum crispum f./ P. sativum var., Phacelia franklinii f., Phalangium, Phalaris, Phalaris arundinacea var./ Baldingera arundinacea var./ Calamagrostis colorata var./ Phalaridantha arundinacea var., Phragmites communis var./ P. maximus var., Phrynium nome ill., Physocheilus, Physostegia, Pilea/ Adicea, Pilosella fusca subsp./ Hieracium fuscum subsp., Pinanga, Pinguicula/ P. spathulata subsp., Pinguicula leptoceras var./ P. vulgaris var., Pinus, Piper, Pisum, Pitcairnia brongniartiana var., Pithecellobium, Pleioblastus/ Arundinaria/ Bambusa/ Pseudosasa/ Sasa, Poa nome ill., Poa pratensis var., Podocarpus, Polygonatum latifolium f., Polygonatum odoratum f., Prasophyllum, Pseudopyxis depressa var., Psychotria coptosperma var., Pteris serrulata var., Pulchranthus/ Odontonema/ Thyrsacanthus, Quercus, Quercus robur var., Renealmia, Rhapis flabelliformis var., Rhododendron hirsutum var., Rhynchosia/ Vigna, Rhyncospermum jasminoides var., Ribes/ R. sanguineum var., Robinia, Romulea x/ Trichonema ×, Rosa x, Rosa fraxinifolia var., Rostella, Rubus, Ruellia, Saccharum officinarum var., Salisburia adiantifolia var., Salix, Salix cinerea var./ S. acuminata var., Salix gracilistyla f., Salix recurvigemmata f., Salvia/ S. pratensis var., Sarcoglottis picta var., Satureja/ S. montana subsp./ Micromeria, Sciadopitys verticillata var., Schismatoglottis, Scleria/ Hypoporum, Scrophularia, Scutellaria, Sehima, Selaginella involvens var., Senecio, Sesleria, Sida/ S. cordifolia var., Silene/ Agrostemma/ Lychnis/ Oberna, Smilax, Smilax china f., Smilax longifolia var., Smilax macrophylla var., Solanum, Solanum melongena var., Solanum tuberosum var., Sparaxis/ Synnotia, Spartina pectinata f., Spiranthes nome ill., Sporobolus, Stigmatodactylus/ Acianthus/ Pantlingia, Stipa, Symplocarpus foetidus f., Syncarpha/ Argyrocome/ Astelma/ Helichrysum nome ill./ Helipterum/ Xeranthemum, Syringa emodi var., Talinum paniculatum f./ T. patens var., Tapina, Taraxacum, Taxus/ T. baccata var., Thelymitra/ Macdonaldia, Thuja/ T. occidentalis var., Thujopsis dolabrata var., Tillandsia, Tillandsia tessellata subsp., Tillandsia utriculata f., Tillandsia viridiflora var., Tillandsia xerographica f., Tilia, Tithymalus, Tium, Tococa, Tolumnia/ Cymbidium/ Epidendrum/ Oncidium, Tradescantia discolor var./ Rhoeo spathacea f., Trifolium, Trifolium pratense var., Trillium lirioides f., Trimezia/ Marica/ Neomarica, Trisetum flavescens var./ Avena flavescens var., Triticum, Triticum caninum var., Ulmaria, Ulmus minor f., Uncinia, Urtica, Uvularia grandiflora f., Vellozia, Veronica, Vicia, Vinca major var., Vinca minor var., Viola, Viola x ogawae f., Viola ovato-oblonga f., Viola palmata var., Viola savatieri f., Viola sieboldii f., Viola x taradakensis f., Viola violacea f., Vitex trifolia var., Vitis, Vriesea atra var., Vriesea platynema var., Xanthosoma/ X. helleborifolium f., Xylobium/ Dendrobium/ Maxillaria, Yucca aloifolia var./ Y. serrulata var., Yucca filamentosa var., Yucca gloriosa var./ Y. pendula var./ Y. recurvifolia var., Zea mays var., Zulustylis/ Abildgaardia/ Fimbristylis, Zamia, Zingiber mioga var. – Acarospora/ A. tongletii f., Agaricus, Agaricus rutilans var., Alectoria/ A. dichotoma var./ A. ochroleuca var., Ascosphaera, Aspergillus, Auricularia reflexa var., Bacidia, Boletus, Buellia badioatra var./ Lecidea badioatra subf., Caloplaca chalybaea var., Capnodium, Ceratonema, Cladonia, Cladonia pleurophylla f., Colletotrichum, Coniothecium, Coniothecium chomatosporum var., Coprinopsis/ Coprinus atramentarius var., Coprinus, Cordyceps, Corticium, Cortinarius, Cortinarius coleopus var., Crepidotus, Daedalea, Digitellus, Diplococcium, Elaphomyces variegatus/ E. muricatus var./ Lycoperdastrum, Elaphomyces vulgaris var., Entoloma/ Nolanea/ Rhodophyllus, Erinella, Fomes, Fuscocatenula/ Catenularia, Gyrophora glabra var./ G. heteroidea var./ G. polyphylla var./ Umbilicaria polyphylla var., Hymenochaete/ Stereum, Hypoderma, Hypodermopsis, Hysterium, Koordersiella/ Hansfordiellopsis, Lactarius/ Arcangeliella/ Gastrolactarius, Lasiobelonium/ Atractobolus/ Dasyscyphus/ Lachnum, Lecidea ambigua var., Lecidea/ L. ambigua var./ L. calcarea f./ Abacina/ Biatora/ Lecidella/ Lecidella ambigua var./ Lecidella pantherina var., Lecidea chionophila f., Lecidea chionophiloides f., Lecidea dicksonii f., Lecidea lactea subf., Lenzites, Lenzites betulinus subsp., Lepiota, Lepra rubens var., Lepraria/ L. rubens var., Leptosphaeria, Lobaria, Megalaria/ Catillaria/ Patellaria, Melanogaster/ Hyperrhiza/ Octaviania, Menispora, Meruliopsis/ Ceriporia, Mycena, Mycena adonis var., Nephroma sublividum f., Nephroma subtomentellum f., Opegrapha, Pannaria, Parmelia, Parmeliella, Patellaria confluens var., Perenniporia/ Poria, Phyllosticta, Physarum, Placodes, Placodium, Polyporus, Porina, Psalliota, Pseudasterodon, Ramularia, Rhabdospora, Rhizocarpon, Rhizocarpon badioatrum var. variegatum, Rhizocarpon chionophiloides f., Rhizomorpha, Ricasolia, Russula, Sarcopodium, Scindalma, Sclerotium, Septoria, Setaria, Simonyella, Stachybotryna, Stigmochora, Suillus/ Boletus nome ill./ Ixocomus/ Versipellis, Thaxterogaster/ Cortinarius/ Gomphos/ Phlegmacium, Thelephora, Trametes/ Favolus/ Hexagonia/ Scenidium, Tricholeconium, Tricholoma, Tricholomopsis/ T. rutilans var./ Gyrophila rutilans var., Trogia crispa var., Usnea, Verrucaria, Xylaria) da vario variare, essere di diverso colore: variegato, striato, screziato, variopinto, con due o più colori variamente disposti


TASSONOMIA FILOGENETICA
 
Magnoliophyta 
 
Eudicotiledoni 
 
 
Ordine
Ranunculales Juss. ex Bercht. & J.Presl 
Famiglia
Ranunculaceae' Juss.
Tribù
Aconiteae 
Genere
Aconitum Gray

Reveal J.L. (2011): Genere attribuito alla stessa famiglia
Superordine       Ranunculanae Takht. ex Reveal
Ordine                Ranunculales Juss. ex Bercht. & J. Presl
Sottordine         Ranunculineae J. Presl
Famiglia             Ranunculaceae Juss.


Stevens, P.F. (2017, ver.14, APW): Genere attribuito alla stessa famiglia
Ordine                Ranunculales Juss. ex Bercht. & J. Presl
Famiglia             Ranunculaceae Juss.





LINK AD ALTRI REPERTORI ESTERNI

FORMA BIOLOGICA
G rhiz - Geofite rizomatose. Piante con un particolare fusto sotterraneo, detto rizoma, che ogni anno emette radici e fusti avventizi.

TIPO COROLOGICO
Orof. Centroeurop. - Orofita centroeuropea (Alpi, Giura, Carpazi e talora anche catene piu' meridionali).

ESOTICITÀ
Entità indigena

PROTEZIONE
Entità protetta a livello nazionale.
  

  Entità tossica
Entità tossica

UTILIZZI
Nessun utilizzo noto


Pianta vascolare con fiori e semi (Angiospermae). Colori dominanti del perianzio:
blu, violetto o celeste


SEMI ED ALTRE UNITÀ PRIMARIE DI DISPERSIONE

Folliceto (polifollicolo) con 3-5 follicoli glabri. Semi numerosi alati con 4-6 lamine trasversali.
ROSETTE FOGLIARI

Foglie basali verde scuro, glabre con lamina palmata larga 10 - 20 cm, divisa in 5 segmenti digitati, rombici, dentato-partiti e larghi 1/3 della loro lunghezza.



Acta Plantarum - Flora delle regioni italiane - Un progetto "open source"
  Licenza Creative Commons
Acta Plantarum è distribuito con Licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 4.0 Internazionale . Tutti i diritti di Copyright © riservati agli autori se citati a cui va richiesta autorizzazione scritta per copia ed uso.    Acta Plantarum is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License . All Copyright © rights reserved by mentioned authors; written authorization to be required for copy and use.

Come citare questa pagina: Acta Plantarum, 2007 in avanti - "Aconitum variegatum L. - Scheda IPFI, Acta Plantarum ". Disponibile on line (data di consultazione: 19/04/2024): https://www.actaplantarum.org/flora/flora_info.php?id=290&pid=-1&nnn=Aconitum_variegatum&p=8
How to cite this page: Acta Plantarum, from 2007 on - "Aconitum variegatum L. - Scheda IPFI, Acta Plantarum ". Available on line (access date: 19/04/2024): https://www.actaplantarum.org/flora/flora_info.php?id=290&pid=-1&nnn=Aconitum_variegatum&p=8